The Polish learner in the early stages of extensive listening
cannot fail to encounter and remark upon this rather interesting phoneme, which
is apt to first appear in the common word ciągle
constantly, continuously, the
expression w ciągu in the course of, or the noun pociąg train. As can be
seen from these two examples, the -ciąg-
root both connotes an abstract idea of duration or ‘stretching out’ in
time, and describes objects conceived of as extending, stretching forth, or
being drawn out by force. Fundamentally we might say it encapsulates a general
sense of “linear conveyance.” This post collects a good portion of the words
arising from this root.
Nouns
ciąg – stretch, course, sequence, string or chain (of events, numbers,
etc.)
ciąg dalszy – sequel, follow-up, continuation
ciągłość - continuity
ciągnik – tractor
ciągota – itch, urge, pull (toward), lust for
naciąg – tension (belt, string, etc.); instrument stringing
naciągacz – con man (i.e. someone who ‘drags’ someone along)
pociąg – train; ~ do czegoś, inclination toward something
podciąg – girder; subsequence (mathematics)
powściągliwość – temperance, moderation, restraint (an interesting one; with prefix
po- having the idea of ‘continuance’
or ‘duration’, -w- meaning ‘inward’,
and ‘ściąg’ having a sense of ‘to
pull in’ or ‘retract’).
przeciąg – period, interval, lapse; draft (breeze)
przyciąganie – attraction
rozciągłość – expanse
rozciągnięcie – expansion, extension
rurociąg - pipeline; ruro- (pipe-)
might be replaced by a conveyable substance, e.g. wodociąg waterpipe, gazociąg
gas pipeline, naftociąg oil
pipeline, etc.
wyciąg* – as related to this root, it can mean “in traction” in the
medical sense. However, in most instances, this word appears not to be related to this root; rather,
it typically means “excerpt” or “extract,” and more likely derives from ciąć (to cut).
wyciągarka – hoist, lift
zaciąg – recruitment, enlistment; pull
Verbs
ciągać (impf) - pull, drag, draw along
pociągnąć / ciągnąć - pull,
drag, haul, etc.; continue doing sth.; ~ się,
stretch, extend
dociągnąć / dociągać - drag to,
last until, tighten
naciągnąć / naciągać - tighten,
strain, pull muscle, tug (on)
nadciągnąć / nadciągać - approach,
draw near
obciągnąć / obciągać - + instr.
cover, draw sth over sth; hitch.
ociągnąć / ociągać - skin,
flay. ~ się, delay, put off,
procrastinate, linger (that is, ‘draw out’ idle time)
odciągnąć / odciągać - pull away,
draw away, divert
pociągnąć / pociągać - attract,
pull, tug; swig (drink); ~ za - tug
at; ~ za sobą - entail, result in
podciągnąć / podciągać – pull up ~ się oneself;
to call up (aid); pod ~ to subsume
under; podciągnięcie, chin-up
przeciągnąć / przeciągać – protract, prolong; over-tighten. ~ się, stretch out, drag on
przyciągnąć / przyciągać – draw toward, pull toward, attract
rozciągnąć / rozciągać
się – stretch, extend, sprawl
ściągnąć / ściągać – pull down, pull off; collect; tap (phone); download; to draw in;
to cheat (this is highly multivalent verb)
uciągnąć / uciągać – pull, drag, draw out
wciągnąć / wciągać – drag in;
soak up; pull (cigar, etc.); enlist in
wyciągnąć / wyciągać – pull out, draw out, extract, extend (hand); wyciągnąć wnioski, to draw conclusions
zaciągnąć / zaciągać – drag/pull/tug; draw curtain; recruit, enlist; drawl. ~ się, enlist; pull (cigar, etc.)
Adjectives/Adverbs
ciągły – constant, continuous (adj. form of ciągle)
ciągliwy – ductile
naciągany – far-fetched, strained, stretched
nieściągalny – unrecoverable (i.e. can’t be ‘pulled back in’).
pociągający – enticing, appealing, attractive (also przyciągający)
pociągły – oblong, elongated
powściągliwy – moderate, temperate, restrained
przeciągły – protracted, lengthy, drawn-out
rozciągliwy – expandable, extensible, ductile
rozciągły – wide open (space)
ściągnięty – contracted
wyciągnięty – elongated, outstretched
We also have the commonplace word wciąż still, continually, which is one of the few
words that have replaced “g” with “ż” but which retain this sense of “continuation.”
Most other -ciąż- have the
connotation described below.
Extended meaning: sense of “heaviness”
This root, in a slightly modified form, also occurs in words
denoting weight, burdens, etc. My sense is that often what one “pulls” or “drags”
can be heavy, and so the meaning extends to the burden which must be moved.
Just a few examples:
ciąża – pregnancy. Jestem w ciąży,
I am pregnant.
ciążenie – gravity, gravitation
ciężar – weight, burden
ciężarowiec – weight-lifter
ciężarówka - truck
obciążenie – burden, load
uciążliwość - inconvenience
uciążliwy – burdensome, onerous
zaciążyć – to weigh down, have negative effect on
